ఎన్నికల బాండ్లు: బీజేపీ, కాంగ్రెస్, వైసీపీ, టీడీపీ, బీఆర్ఎస్ కు ఎంత వచ్చిందంటే?

భారతీయ జనతా పార్టీ 8 సంవత్సరాల కాలంలో 30 దశల్లో ఎన్నికల బాండ్ల ద్వారా రూ. 8251.75 కోట్లు అందుకుంది. కమోడోర్ (రిటైర్డ్) లోకేష్ బాత్రా దాఖలు చేసిన ఆర్టీఐ ప్రకారం, 2018- 2024 మధ్య, బీజేపీ 50.03 శాతం ఎన్నికల బాండ్లను పొందింది, ఇది రూ. 8251.75 కోట్లు. ఎన్నికల బాండ్ల ద్వారా అత్యధిక నిధులు పొందిన రాజకీయ పార్టీగా బీజేపీ అవతరించింది. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్, అదే సమయంలో రూ. 1951.68 కోట్లు అందుకుంది.

ఆశ్చర్యకరంగా, తెలంగాణ, ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రాంతీయ పార్టీలు కూడా భారీ విరాళాలను అందుకున్నాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని వై.ఎస్. జగన్ మోహన్ రెడ్డి నేతృత్వంలోని వైఎస్ఆర్‌సిపి పార్టీకి రూ. 503 కోట్లు, ప్రస్తుతం రాష్ట్రాన్ని పాలిస్తున్న టిడిపికి రూ. 320 కోట్లు వచ్చాయి. తెలంగాణ ప్రధాన ప్రతిపక్ష పార్టీ బిఆర్‌ఎస్ రూ. 383.68 కోట్లు అందుకుంది.

ప్రస్తుతం రద్దు చేసిన ఎన్నికల బాండ్లను కొనుగోలు చేసిన ప్రముఖులలో వ్యాపారవేత్త లక్ష్మీ మిట్టల్, బిలియనీర్ సునీల్ భారతి మిట్టల్ ఎయిర్‌టెల్, అనిల్ అగర్వాల్ వేదాంత, ఐటీసీ, మహీంద్రా అండ్ మహీంద్రా, హైదరాబాద్‌కు చెందిన ఎంఈఐఎల్, హెటెరో, ఫ్యూచర్ గేమింగ్ అండ్ హోటల్ సర్వీసెస్ ఉన్నాయి.

పార్టీల వారీగా 8 సంవత్సరాలలో వచ్చిన విరాళాలు

BJP: రూ. 8251.75 కోట్లు

INC: రూ. 1951.68 కోట్లు

AITC: రూ. 1705.41 కోట్లు

బిజు జనతాదళ్: రూ. 1019. కోట్లు

DMK: రూ. 676.50 కోట్లు

YSR కాంగ్రెస్: రూ. 503.94 కోట్లు

BRS: రూ. 383.65 కోట్లు

TDP: రూ. 320.68 కోట్లు

ఎలక్టోరల్ బాండ్లు అంటే ఏమిటి?

ఎలక్టోరల్ బాండ్ అనేది రాజకీయ పార్టీలకు విరాళాలు ఇవ్వడానికి ఒక ఆర్థిక యంత్రాంగం. దీన్ని మొదట ఆర్థిక మంత్రి 2017-18 కేంద్ర బడ్జెట్‌లో రూపొందించారు. రాజకీయ నిధులలో పారదర్శకతను తీసుకురావడానికి ప్రయత్నాలలో భాగంగా రాజకీయ పార్టీలకు ఇచ్చే నగదు విరాళాలకు ప్రత్యామ్నాయంగా జనవరి 2, 2018న ప్రభుత్వం నోటిఫై చేసిన ఈ పథకాన్ని ప్రతిపాదించారు.

ఎలక్టోరల్ బాండ్ స్కీమ్, 2018 ప్రకారం, ఎలక్టోరల్ బాండ్‌ను ప్రామిసరీ నోట్ లాగా జారీ చేస్తారు. ఇది బేరర్ పాత్రను కలిగి ఉంటుంది. అంటే దానిలో కొనుగోలుదారు లేదా చెల్లింపుదారుడి పేరు ఉండదు. యాజమాన్య సమాచారం ఉండదు. అయితే రాజకీయ పార్టీ దాని యజమానిగా భావించబడుతుంది. ఎలక్టోరల్ బాండ్లకు వ్యతిరేకంగా పిటిషన్ దాఖలు చేసిన సంస్థలలో ఒకటైన అసోసియేషన్ ఫర్ డెమోక్రటిక్ రిఫార్మ్స్ (ADR) ఈ విషయాన్ని తెలిపింది.

ఈ పథకం ద్వారా భారత పౌరులు, దేశీయ కంపెనీలు రూ.1,000, రూ.10,000, రూ.1 లక్ష, రూ.10 లక్షలు, రూ.1 కోటి విలువ చేసే ఈ బాండ్లను తమకు నచ్చిన రాజకీయ పార్టీలకు విరాళంగా ఇవ్వవచ్చు. ఈ బాండ్లను రాజకీయ పార్టీలు 15 రోజుల్లోపు తిరిగి పొందాలి. ఒక్కరే లేదా ఇతర వ్యక్తులతో కలిసి బాండ్లను కొనుగోలు చేయవచ్చు.

ఒక వ్యక్తి (కార్పొరేట్ సంస్థలతో సహా) కొనుగోలు చేయగల ఎన్నికల బాండ్ల సంఖ్యపై ఎటువంటి పరిమితి లేదు. 15 రోజుల చెల్లుబాటు వ్యవధిలోపు నగదుగా మార్చబడని బాండ్ల మొత్తాన్ని అధీకృత బ్యాంకు ప్రధానమంత్రి జాతీయ సహాయ నిధికి జమ చేయాలి.

ఇకపై బాండ్లు లేవు: 2024లో ఎన్నికల బాండ్లు రద్దు

గత సంవత్సరం సుప్రీంకోర్టు ఇచ్చిన తీర్పులో భాగంగా ఎన్నికల బాండ్ల పథకాన్ని కొట్టివేసింది. అపరిమిత రాజకీయ విరాళాలు ఇవ్వడానికి అనుమతించే కీలకమైన చట్టపరమైన సవరణలను కూడా రద్దు చేసింది.