త్వ‌ర‌లో ప్రధాని మోదీ-పుతిన్ భేటీ.. ఆ పైప్‌లైన్‌పైనే చర్చ..!

ఒకవైపు అమెరికా, యూరోపియన్ యూనియన్లు రష్యా పెట్రోలియం వ్యాపారాన్ని నిషేధించాలని ప్రయత్నిస్తుంటే మరోవైపు రష్యా కూడా దానికి పరిష్కారం వెతికే ప్రయత్నం చేస్తోంది. చైనా, భారత్ వంటి పెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థలకు పెట్రోలియం ఉత్పత్తులను నిరంతరాయంగా సరఫరా చేసేందుకు రష్యా ప్రయత్నిస్తోంది. దీని కోసం రష్యా చైనాతో “పవర్ ఆఫ్ సైబీరియా-1” పైప్‌లైన్‌ను వేసింది. ఇప్పుడు దాని రెండవ దశ పైప్‌లైన్ ప్రాజెక్ట్ కోసం చర్చలు జరుగుతున్నాయి.

దీని ద్వారా ప్రపంచ ఆంక్షలు ఉన్నప్పటికీ రష్యా చైనాకు గ్యాస్ సరఫరాను కొనసాగిస్తుంది. ఇప్పుడు రాబోయే కొద్ది వారాల్లో ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ, అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్ పుతిన్ మధ్య జరిగే సమావేశంలో ఇదే విధమైన ప్రతిపాదన చర్చించబడుతుందని తెలుస్తుంది. పైప్‌లైన్ ద్వారా పెట్రోలియం ఉత్పత్తుల సరఫరాపై భారత్, రష్యాల మధ్య చర్చలు జరగడం ఇదే మొదటిసారి కాదు. దీనికి సంబంధించి రెండు దేశాల మధ్య సాధ్యాసాధ్యాల నివేదిక కూడా తయారు చేయబడింది, అయితే భారీ వ్యయం దృష్ట్యా దానిని పక్కన పెట్టారు.

భారత్, రష్యాల మధ్య జరగనున్న శిఖరాగ్ర సమావేశంలో పెట్రోలియం వ్యాపారాన్ని కొనసాగించడం ఒక ముఖ్యమైన అంశం కానుందని దౌత్య వర్గాలు చెబుతున్నాయి. గత రెండున్నరేళ్లలో భారత్‌కు రష్యా విశ్వసనీయమైన, సరసమైన చమురు భాగస్వామి అని రుజువైంది. అటువంటి పరిస్థితిలో భారతదేశం తన ఇంధన భద్రతకు చాలా ముఖ్యమైన ఈ వ్యాపారాన్ని మరింత కొనసాగించాలనుకుంటోంది. మరోవైపు రష్యాతో అమెరికా, యూరప్ దేశాల మధ్య వివాదం చిరకాలం కొనసాగే సూచనలు కనిపిస్తున్నాయి. అటువంటి పరిస్థితిలో పైప్‌లైన్‌ మంచి ఎంపికగా ఉంటుంది. ప్రపంచ నిషేధం పైపులైన్ల ద్వారా జరిగే వాణిజ్యంపై పెద్దగా ప్రభావం చూపదు. రెండు దేశాలు ఖర్చు, దూరం సమస్యకు పరిష్కారం కనుగొనవలసి ఉంటుంది.

గోవాలో (అక్టోబర్, 2016) జరిగిన బ్రిక్స్ సదస్సు సందర్భంగా ప్రధాని మోదీ, అధ్యక్షుడు పుతిన్‌ల మధ్య జరిగిన సమావేశంలో గ్యాస్, ఆయిల్ పైప్‌లైన్‌ల ఏర్పాటుకు సంబంధించి ఇద్దరి మధ్య ఒప్పందం కుదిరింది. తర్వాత భారత ప్రభుత్వ సంస్థ EIL, రష్యన్ కంపెనీ Gazprom తయారు చేసిన సాధ్యాసాధ్యాల నివేదిక 5,000 నుండి 6,000 కిలోమీటర్ల పొడవు గల మూడు మార్గాలను ప్రతిపాదించింది. కానీ ఎక్కువ దూరం, భారీ వ్యయం (25 బిలియన్ డాలర్లు) కారణంగా ఇరు దేశాలు ముందుకు తీసుకెళ్లలేదు. అయితే, దీని తర్వాత పైప్‌లైన్ (పవర్ ఆఫ్ సైబీరియా-1) వేయడానికి రష్యా చైనాతో ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది. అది కూడా అమలు చేయబడింది. సైబీరియా-II ఇప్పుడు చైనాకు మరింత గ్యాస్ సరఫరా చేయడానికి రష్యాను అనుమతిస్తుంది.

2016 ఒప్పందం తర్వాత అధ్యయన నివేదికలో EIL, Gazprom మూడు మార్గాలను అందించాయి. ఇందులో అతి చిన్న మార్గం 4500 కిలోమీటర్లు (సైబీరియా నుండి ఉత్తర భారతదేశం వరకు), పొడవైన మార్గం 6,000 కిలోమీటర్లు (సైబీరియా నుండి చైనా మరియు మయన్మార్ మీదుగా ఈశాన్య భారతదేశం వరకు). దీని వ్య‌యం కనీసం 25 బిలియన్ డాలర్లుగా అంచ‌నా వేసింది. అధ్యక్షుడు పుతిన్ త్వరలో భారత్‌లో పర్యటించనున్నారు. ప్రధాని మోదీతో భారత్-రష్యా వార్షిక శిఖరాగ్ర సమావేశంలో ఆయన పాల్గొంటారు. ఈ సంద‌ర్భంగా మ‌రోమారు పైప్‌లైన్ ప్రాజెక్ట్ కోసం చర్చలు జరుగనున్నాయ‌ని నివేదిక‌లు పేర్కొన్నాయి.