భారత్ షేక్ హసీనాను బాంగ్లాదేశ్‌కు అప్పగిస్తుందా.?

బంగ్లాదేశ్ మాజీ ప్రధాని షేక్‌ హసీనా మానవత్వానికి వ్యతిరేకంగా నేరాలకు పాల్పడింద‌ని మరణశిక్ష విధించారు. దీంతో ఆమెను వెంటనే అప్పగించాలని బాంగ్లాదేశ్ తాత్కాలిక ప్రభుత్వం భారత్‌ను అభ్యర్థించింది. గత ఏడాది ఆగస్టు 5న విద్యార్థుల నేతృత్వంలో జరిగిన తిరుగుబాటు తర్వాత బంగ్లాదేశ్ నుంచి పారిపోయిన హసీనా భారతదేశంలో నివసిస్తున్నారు. హసీనా, మాజీ హోం మంత్రి అసదుజ్జమాన్ ఖాన్ కమల్‌ను ఇప్పటికే కోర్టు పరారీలో ఉన్నట్లు ప్రకటించింది.

దోషులను వెంటనే బంగ్లాదేశ్ అధికారులకు అప్పగించాలని మేము భారత ప్రభుత్వాన్ని కోరుతున్నాము” అని విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రకటన తెలిపింది. బంగ్లాదేశ్ మరియు భారతదేశం మధ్య ఇప్పటికే ఉన్న ద్వైపాక్షిక అప్పగింత ఒప్పందం ప్రకారం.. దోషులిద్దరి బదిలీ న్యూఢిల్లీ ముఖ్యమైన బాధ్యతగా పేర్కొంది. మానవత్వానికి వ్యతిరేకంగా నేరాలకు పాల్పడిన వ్యక్తులకు ఆశ్రయం ఇవ్వడం స్నేహపూర్వక చర్యగా పరిగణించబడుతుందని.. న్యాయాన్ని విస్మరించినట్లేన‌ని మంత్రిత్వ శాఖ పేర్కొంది.

హసీనాకు వ్యతిరేకంగా ఢాకా కోర్టు ఇచ్చిన తీర్పుపై భారత్ స్పందించింది. పొరుగు దేశంలో శాంతి, ప్రజాస్వామ్యం, స్థిరత్వాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని అన్ని వాటాదారులతో నిర్మాణాత్మకంగా వ్యవహరిస్తామని బంగ్లాదేశ్‌కు హామీ ఇచ్చింది.

బంగ్లాదేశ్ ప్రజల ప్రయోజనాలకు భారతదేశం కట్టుబడి ఉందని విదేశీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ (MEA) తెలిపింది. అయితే హసీనాను అప్పగించాలని ఢాకా చేసిన పిలుపుపై ​​వ్యాఖ్యానించలేదు. బంగ్లాదేశ్ మాజీ ప్రధాని షేక్ హసీనాకు సంబంధించి అంతర్జాతీయ క్రిమినల్ ట్రిబ్యునల్ వెలువరించిన తీర్పును భారత్ పరిగణనలోకి తీసుకుందని మంత్రిత్వ శాఖ తెలిపింది.

మంత్రిత్వ శాఖ మాట్లాడుతూ.. “సమీప పొరుగు దేశంగా, ఆ దేశంలో శాంతి, ప్రజాస్వామ్యం, సమగ్రత, స్థిరత్వంతో సహా బంగ్లాదేశ్ ప్రజల ఉత్తమ ప్రయోజనాలకు భారతదేశం కట్టుబడి ఉంది. మేము ఎల్లప్పుడూ ఆ దిశలో అన్ని వాటాదారులతో నిర్మాణాత్మకంగా నిమగ్నమై ఉంటామని పేర్కొంది.

అప్పగింత అభ్యర్థనలు సాధారణంగా చిత్తశుద్ధితో ఆమోదించబడినప్పటికీ.. భారత్‌ హసీనాను అప్పగించే అవకాశం చాలా తక్కువ. ప్రత్యేకించి అభ్యర్థన రాజకీయంగా ప్రేరేపించబడినా లేదా అన్యాయమైనదిగా పరిగణించబడే సందర్భాలలో.. భారతీయ చట్టం, ద్వైపాక్షిక ఒప్పందాలు రెండూ భారతదేశానికి ముఖ్యమైన విచక్షణను అందిస్తాయి.

2013లో భారతదేశం-బంగ్లాదేశ్ తమ ఉమ్మడి సరిహద్దుల్లో తిరుగుబాటు, ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడానికి వ్యూహాత్మక చర్యగా అప్పగింత ఒప్పందంపై సంతకం చేశాయి. మూడు సంవత్సరాల తర్వాత 2016లో, ఇరు దేశాలు కోరుకునే పారిపోయిన వ్యక్తుల మార్పిడిని సులభతరం చేయడానికి ఒప్పందాన్ని సవరించారు. ఏది ఏమైనప్పటికీ, ఒప్పందం ప్రకారం అప్పగించడానికి ఒక కీలకమైన ఆవశ్యకత ద్వంద్వ నేర సూత్రం, అంటే నేరం రెండు దేశాలలో శిక్షార్హమైనదిగా ఉండాలి. ఆమెపై అభియోగాలు భారత దేశీయ చట్టం పరిధిలోకి రావు అనే కారణంతో అప్పగింతను తిరస్కరించడానికి ఈ విభాగం ఢిల్లీకి కొంత వెసులుబాటును ఇస్తుంది. ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 8 ప్రకారం.. నిందితుడు ఈ చర్య అన్యాయమైనదని లేదా అణచివేత అని నిరూపించగలిగితే, అప్పగింత అభ్యర్థనను తిరస్కరించవచ్చు. నిందితుడు నేరం చిన్నదని రుజువు చేయగలిగితే మాత్రమే ఇది చేయవచ్చు.

హసీనాపై అభియోగాలు చిత్తశుద్ధితో చేయబడలేదు. ఆమె రాజకీయ వేధింపులకు గురయ్యే అవకాశం ఉన్నందున హసీనా అప్పగింతను న్యూఢిల్లీ తిరస్కరించవచ్చు. ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 6 కూడా నేరం రాజకీయ స్వభావంతో ఉన్నట్లయితే అప్పగించడాన్ని తిరస్కరించవచ్చు. ఏది ఏమైనప్పటికీ, హత్య, ఉగ్రవాదం, కిడ్నాప్ లేదా బహుపాక్షిక నేర వ్యతిరేక ఒప్పందాల క్రింద నేరాలు వంటి తీవ్రమైన నేరాలను రాజకీయంగా పరిగణించలేమని కూడా ఒప్పందం స్పష్టం చేసింది.

హసీనాపై చాలా అభియోగాలు (హత్య, బలవంతంగా అదృశ్యం, చిత్రహింసలు) ఈ మినహాయింపు పరిధికి వెలుపల ఉన్నందున, ఈ ఆరోపణలను రాజకీయ ఉల్లంఘనలుగా సమర్థించడానికి ఢిల్లీ ఈ సెక్షన్‌ను ఉపయోగించుకునే అవకాశం లేదు.

నిరాకరణకు సంబంధించిన మరొక కారణం ఆర్టికల్ 7లో ప్రస్తావించబడింది, భారతదేశం నిందితులను ప్రాసిక్యూట్ చేయగలిగితే అప్పగించడాన్ని తిరస్కరించవచ్చు.

అప్పగింత చట్టం, 1962, భారత ప్రభుత్వానికి అప్పగించడాన్ని తిరస్కరించడానికి, విచారణపై స్టే విధించడానికి లేదా పరిస్థితులను బట్టి వాంటెడ్ వ్యక్తిని విడుదల చేయడానికి కూడా అధికారం ఇస్తుంది.

అప్పగింతల అభ్యర్థన పనికిమాలినదిగా కనిపిస్తే లేదా చిత్తశుద్ధితో చేయనట్లయితే, అది రాజకీయంగా ప్రేరేపించబడినట్లయితే లేదా అప్పగింత న్యాయానికి ప్రయోజనం కలిగించకపోతే భారతదేశం దానిని తిరస్కరించవచ్చని చట్టంలోని సెక్షన్ 29 స్పష్టం చేస్తుంది.

"ఏ సమయంలోనైనా" ప్రొసీడింగ్స్‌పై స్టే ఇవ్వడానికి, వారెంట్‌ను రద్దు చేయడానికి లేదా వాంటెడ్ వ్యక్తిని నిర్దోషిగా విడుదల చేయడానికి కూడా చట్టం కేంద్రానికి అధికారం ఇస్తుంది.