సౌదీలో 'కఫాలా' వ్యవస్థ రద్దు.. భారతీయులతో పాటు విదేశీ కార్మికులకు బిగ్‌ రిలీఫ్‌

సౌదీ అరేబియాలో 1950 నుంచి 'కఫాలా' సిస్టమ్‌ అమల్లో ఉంది. పాస్‌పోర్టును యజమానికి సమర్పించడం, ఇంటికి వెళ్లాలన్నా, జాబ్ మారాలన్నా కచ్చితంగా పర్మిషన్‌ తీసుకోవడం, న్యాయ సహాయం లేకపోవడం ఇలా ఎన్నో ఇబ్బందులు పడాల్సి వచ్చేది. ఒకరకంగా చెప్పాలంటే విదేశీ కార్మికులను బానిసలుగా చూసేవాళ్లు. సంస్కరణల్లో భాగంగా సౌదీ యువరాలు ఇటీవల ఈ విధానాన్ని రద్దు చేశారు. దీంతో 1.3 కోట్ల మంది విదేశీ కార్మికులకు ఊరట కలగనుంది.

సౌదీ అరేబియా దశాబ్దాల నాటి కఫాలా వ్యవస్థను రద్దు చేసింది, ఇది లక్షలాది మంది విదేశీ కార్మికుల జీవితాలను, హక్కులను నియంత్రించే కార్మిక స్పాన్సర్‌షిప్ నమూనా. జూన్ 2025లో ప్రకటించిన ఈ నిర్ణయం.. రాజ్యంలో వలసదారుల సంక్షేమం మరియు కార్మిక హక్కులను మెరుగుపరచడంలో ఒక చారిత్రాత్మక అడుగును సూచిస్తుంది. ఈ సంస్కరణ దాదాపు 13 మిలియన్ల మంది వలస కార్మికులకు ప్రయోజనం చేకూరుస్తుందని భావిస్తున్నారు, వీరిలో ఎక్కువగా దక్షిణ, ఆగ్నేయాసియా నుండి వచ్చారు.

"స్పాన్సర్‌షిప్" అనే అర్థం వచ్చే అరబిక్ పదం కఫాలా. గల్ఫ్‌లోని మొత్తం జీవన విధానాన్ని ఇది సూచిస్తుంది - యజమానులు తమ ఉద్యోగులపై దాదాపు పూర్తి నియంత్రణ కలిగి ఉండేవారు. కార్మికులు ఉద్యోగాలు మారడం, దేశం విడిచి వెళ్లడం లేదా చట్టపరమైన సహాయం తీసుకోవడం అంతా యజమానులే నిర్ణయిస్తారు.

1950లలో ప్రవేశపెట్టబడిన కఫాలా వ్యవస్థ మొదట చమురు సంపన్న గల్ఫ్ ఆర్థిక వ్యవస్థలను నిర్మించడానికి అవసరమైన చౌకైన విదేశీ కార్మికుల ప్రవాహాన్ని నిర్వహించడానికి రూపొందించబడింది. ఈ వ్యవస్థ ప్రకారం, ప్రతి వలస కార్మికుడు వారి నివాసం, ఉద్యోగం, చట్టపరమైన హోదాపై అధికారం కలిగి ఉన్న కఫీల్ అని పిలువబడే స్థానిక స్పాన్సర్‌తో ముడిపడి ఉంటాడు.

అయితే, దశాబ్దాలుగా, ఈ చట్రం విస్తృతమైన దుర్వినియోగానికి మూలంగా మారింది. యజమానులు కార్మికుల పాస్‌పోర్ట్‌లను స్వాధీనం చేసుకోవచ్చు, వేతనాలను ఆలస్యం చేయవచ్చు లేదా తిరస్కరించవచ్చు. వారి కదలికను పరిమితం చేయవచ్చు. వారి స్పాన్సర్ అనుమతి లేకుండా, కార్మికులు ఉద్యోగాలు మార్చలేరు, ఇంటికి తిరిగి రాలేరు లేదా దుర్వినియోగం జరిగితే అధికారులను సంప్రదించలేరు. హక్కుల సంఘాలు తరచుగా కఫాలా వ్యవస్థను "ఆధునిక బానిసత్వం"తో పోల్చాయి, ఇది కార్మికుల ప్రాథమిక స్వేచ్ఛలను హరించిందని, వారిని దోపిడీకి గురిచేస్తుందని పేర్కొంది.

సంస్కరణల కోసం అంతర్జాతీయ పిలుపులు

కఫాలా వ్యవస్థ మానవ హక్కుల సంస్థలు, అంతర్జాతీయ కార్మిక సంస్థలు, విదేశీ ప్రభుత్వాల నుండి తీవ్ర విమర్శలను ఎదుర్కొంది. అంతర్జాతీయ కార్మిక సంస్థ (ILO), అనేక NGOలు గల్ఫ్ దేశాలు స్పాన్సర్‌షిప్ ముసుగులో బలవంతపు శ్రమ, మానవ అక్రమ రవాణాకు వీలు కల్పిస్తున్నాయని ఆరోపించాయి.

సౌదీ అరేబియాలో 13.4 మిలియన్ల మంది వలస కార్మికులు ఉన్నారని అంచనా వేయబడింది, వీరి జనాభాలో దాదాపు 42 శాతం మంది ఉన్నారు. సౌదీ అరేబియా గృహ పనులు, నిర్మాణం, వ్యవసాయం మరియు ఇతర రంగాలకు విదేశీ కార్మికులపై ఆధారపడింది. ఈ కార్మికులలో చాలామంది భారతదేశం, బంగ్లాదేశ్, నేపాల్ మరియు ఫిలిప్పీన్స్ నుండి వచ్చారు.

గృహ కార్మికులు, ముఖ్యంగా మహిళలు ఎక్కువగా ప్రభావితమయ్యారు, వారు తరచుగా ఒంటరిగా నివసించేవారు మరియు పరిమిత చట్టపరమైన రక్షణను ఎదుర్కొన్నారు. ప్రపంచ హక్కుల సంఘాల నివేదికలు అధిక పని, జీతం లేకపోవడం మరియు దుర్వినియోగ కేసులను నమోదు చేశాయి.

అంతర్జాతీయంగా అనేక సంవత్సరాల పాటు జరిగిన పరిశీలన మరియు సంస్కరణల కోసం పిలుపునిచ్చిన తర్వాత సౌదీ అరేబియా ఈ వ్యవస్థను కూల్చివేయాలని నిర్ణయం తీసుకుంది. 2022 FIFA ప్రపంచ కప్‌కు ఆతిథ్యం ఇచ్చే ముందు తన కార్మిక చట్టాలను మార్చిన ఖతార్ వంటి ఇతర గల్ఫ్ దేశాలు కూడా ఇదే విధమైన చర్యలను అనుసరిస్తున్నాయి.

ఇది వలస కార్మికులను ఎలా ప్రభావితం చేస్తుంది?

కఫాలా వ్యవస్థ ముగింపు క్రౌన్ ప్రిన్స్ మొహమ్మద్ బిన్ సల్మాన్ విజన్ 2030 ప్రణాళికలో భాగం -- సౌదీ అరేబియా ఆర్థిక వ్యవస్థను వైవిధ్యపరచడానికి, చమురుపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గించడానికి మరియు ప్రపంచానికి ఆధునిక, ప్రగతిశీల ఇమేజ్‌ను అందించడానికి ఒక ప్రతిష్టాత్మక ప్రయత్నం.

కొత్త చట్రం ప్రకారం, సౌదీ అరేబియా కార్మికులకు మరింత స్వాతంత్ర్యం, వారి జీవితాలపై నియంత్రణ కల్పించడానికి రూపొందించబడిన కాంట్రాక్ట్ ఆధారిత ఉపాధి వ్యవస్థకు మారుతుంది. వలస ఉద్యోగులు ఇప్పుడు వారి ప్రస్తుత యజమాని నుండి అనుమతి అవసరం లేకుండానే ఉద్యోగాలను మార్చుకోగలరు.

వారు ఎగ్జిట్ వీసా లేదా వారి స్పాన్సర్ సమ్మతి అవసరం లేకుండా దేశం విడిచి వెళ్ళడానికి కూడా స్వేచ్ఛగా ఉంటారు, దీనివల్ల చాలా మంది దుర్వినియోగ లేదా దోపిడీ పరిస్థితుల్లో చిక్కుకున్న పరిమితి ముగుస్తుంది.

అదనంగా, లేబర్ కోర్టులు, ఫిర్యాదు విధానాలను యాక్సెస్ చేయడం విస్తరించబడింది, దీని వలన కార్మికులు ఉల్లంఘనలను నివేదించడానికి, న్యాయం కోసం మరింత సురక్షితంగా దరఖాస్తు చేసుకోవడానికి వీలు కలుగుతుంది. ఈ సంస్కరణలు సౌదీ అరేబియా యొక్క కార్మిక పద్ధతులను అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా మార్చడం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాయి, అదే సమయంలో రాజ్యాన్ని నైపుణ్యం కలిగిన నిపుణులు మరియు విదేశీ పెట్టుబడిదారులకు మరింత ఆకర్షణీయమైన గమ్యస్థానంగా మారుస్తాయి.